De Israëlische regering kondigde eind april aan dat ze een deel van de Jordaanvallei zou annexeren. Voorlopig is er van een formele annexatie nog geen sprake, maar de situatie van de Palestijnen blijft onhoudbaar. Een interview met Omar Barghouti, oprichter van de Palestijnse BDS (Boycot, Divestment, Sanctions) beweging.
Omar Barghouti. Over één iets moeten we duidelijk zijn: annexatie is geen nieuwe strategie. Decennialang heeft de Israëlische staat geleidelijk aan steeds meer land van Palestijnse boeren gestolen, dorpen met nederzettingen en een scheidingsmuur omsingeld en de bevolking gepest en geïsoleerd. Het is een geleidelijke strategie die de facto annexatie wordt genoemd. Het verschil met de openbare aankondiging van de annexatie van een deel van de Westelijke Jordaanoever op 1 juli is het formele en juridische karakter ervan, waardoor het een annexatie de jure wordt. In beide gevallen, of het nu de facto of de jure is, is annexatie illegaal en onaanvaardbaar.
Is het niet overdreven om te spreken over apartheid?
Omar Barghouti. Neen. Apartheid is een systeem van raciale dominantie dat is vastgelegd in de wet en in de instellingen. Het structureel racisme dat we bijvoorbeeld ook in de Verenigde Staten en op andere plaatsen zien, is in Israël verankerd in de wet. Israël heeft vandaag meer dan 65 racistische, discriminerende wetten. Palestijnse burgers worden gediscrimineerd op vlak van eigendom, jobs, en ga zo maar voort. De natiestaat-wet van 2018 stelt letterlijk: “enkel Joodse mensen hebben recht op zelfbeschikking in de staat Israël”. Dat is apartheid. Het Palestijnse volk, de Arabische staten en onze wereldwijde bondgenoten moeten daarom druk zetten op de VN om strenge sancties te nemen tegen Israël, zoals het dat in het verleden ook deed tegen Zuid-Afrika.
Hoe kwam deze apartheid tot uiting tijdens de coronacrisis?
Omar Barghouti. Zelfs in volle coronacrisis past Israël racisme toe. Het preventiemateriaal was volledig up to date in het Hebreeuws, maar niet in het Arabisch. We zijn procedures tot de hoogste juridische rangen moeten aangaan om iets te krijgen in het Arabisch. Toen Palestijnen in de Westelijke Jordaanoever een medische post opstelden om mensen te helpen, werd die door Israël vernietigd. Tientallen bedouïnendorpen hebben geen sanitaire voorzieningen of toegang tot gezondheidszorg. Palestijnse arbeiders die symptomen van corona vertonen worden gewoon achtergelaten aan het checkpoint zonder medische steun. Dat is de realiteit van de Palestijnen.
Waarom zijn de Israëlische nederzettingen illegaal?
Omar Barghouti. Als de bezetter een deel van zijn bevolking verhuist naar bezet gebied, dan is dat volgens het internationaal recht een oorlogsmisdaad. Het Internationaal Gerechtshof bevestigde in december dat ze haar onderzoek naar oorlogsmisdaden zou verderzetten. Volgens het internationaal recht moeten alle koloniale nederzettingen ontmanteld worden. We spreken niet over kleine tentenkampen, maar over grote kolonies. Israël heeft bovendien haar kolonies strategisch gebouwd zodat Palestijnen geen aaneengesloten stukken land zouden hebben. Iedereen die spreekt over tweestatenoplossing en ‘onderhandelingen’ moet dus weten dat Israël alles heeft gedaan om dat tegen te gaan. Ze heeft haar kolonies in het midden van Palestijnse steden en dorpen gebouwd zodat ze niet met elkaar verbonden zouden zijn. De laatste tien jaar is de macht van de kolonisten enorm toegenomen.
Is de positie van Israël op het internationale toneel veranderd?
Omar Barghouti. Israël heeft haar masker laten vallen en dat heeft veel veranderd. Ze dweept met extreemrechts, verkoopt wapens aan landen als Myanmar, ze werkt samen met Saoudi-Arabië, met Duterte in de Filipijnen, Orban in Hongarije, Bolsonaro in Brazilië en ga zo maar voort. Dat zijn de natuurlijke bondgenoten van Israël vandaag. Verrassend is dat veel van deze leiders antisemitisch zijn. Ze zijn openlijk anti-Joods. Dat kwam niet goed aan in de liberale Israëlische gangen, maar de Likoed partij antwoordde daarop: ze zijn misschien antisemitisch, maar staan aan onze kant. Daarmee zegt Netanyahu eigenlijk: zolang je Israël steunt is het oké om anti-Joods te zijn. Met deze retoriek is Netanyahu de steun voor het zionistische project van veel Joodse jongeren over heel de wereld aan het verliezen.
Extreemrechts in Israël rekent op de Trump’s en Bolsonaro’s van deze wereld, maar die blijven niet eeuwig op hun troon zitten. Trump haalt misschien november niet. Israël beseft niet dat ze op deze manier internationaal de steun van de ‘mainstream’ aan het verliezen is. Het is vandaag geen taboe meer om te spreken over sancties tegen Israël. In de Arabische wereld heeft Israël nu misschien goede banden met despotische dictators. Bij de bevolking wordt Israël met haar apartheidsregime en de bezetting als vijandig gezien.
Voorlopig heeft er sinds 1 juli geen formele annexatie plaatsgevonden? Denkt u dat dit nog zal komen?
Omar Barghouti. Er is druk op extreemrechts in Israël om de annexatie niet officieel aan te kondigen, maar gewoon verder te doen wat ze nu al aan het doen is. Israël kan ons misschien verrassen en niets officieel aankondigen. Je gaat ervan uit dat Israël geregeerd wordt door rationele zionisten. Dat klopt niet meer. De laatste jaren is er echt een fascisering bezig, vooral bij de kolonisten. Zij hebben vandaag de macht. Extreemrechts domineert. Netanyahu heeft hen nodig als hij zich opnieuw kandidaat wil stellen binnen vier jaar, ook omdat er een onderzoek voor fraude naar hem loopt. Niet enkel in de Westelijke Jordaanoever, maar ook in de Negev woestijn en in Galilea worden Palestijnse dorpen vernield en is een ware etnische zuivering aan de gang.
Welke reactie verwacht u in Palestina zelf mocht er toch een officiële annexatie gebeuren?
Omar Barghouti. Het is moeilijk te voorspellen wat de reacties van de Palestijnse gemeenschap zullen zijn. Er is alleszins een consensus over het begrip apartheid als omschrijving van wat er nu gaande is. Dit is echt mainstream geworden. Palestijnse organisaties zijn verenigd en hebben een oproep gelanceerd: ze kunnen de annexatie niet stoppen, net zoals ze de de facto annexatie niet konden stoppen. Ze roepen op om de medeplichtigheid aan te pakken die toelaat dat Israël haar plannen van diefstal van Palestijns land en apartheid doorvoert. Terwijl daar voorheen geen eenheid over was is er vandaag een concrete oproep tot sancties, zelfs van Palestijnse politici.
Verder is er verbazing over het gebrek aan reactie van de internationale gemeenschap. Gelijkaardige annexaties in de geschiedenis werden beantwoord met sancties. De EU heeft sancties ingevoerd tegen Rusland, China, zelfs tegen de VS en Oostenrijk, maar doet niets tegen Israël. Deze dubbele standaard is vermoeiend. We moeten als Palestijnen sterker worden om druk te kunnen uitoefenen, door BDS en door andere campagnes. Op dat vlak ben ik hoopvol. Ik hoop dat we niet afstevenen op een gewapende confrontatie, want dat is wat Israël met haar grote militaire macht graag heeft. We moeten Israël op andere manieren isoleren.
Dat is een gedeelde verantwoordelijkheid. We verzetten ons als Palestijnen tegen apartheid, maar iedere overheid die rechtstreeks of onrechtstreeks samenwerkt met een apartheidsregime is medeplichtig.
Kunt u ons meer vertellen over de manieren om het annexatieproces te stoppen?
Omar Barghouti. De BDS beweging heeft een campagne gelanceerd en vraagt gerichte wettige sancties. We hebben specifiek opgeroepen tot een verbod op wapenhandel en militaire samenwerking met Israël, een opschorting van handels- en samenwerkingsovereenkomsten met Israël, een verbod op producten uit de illegale nederzettingen en een einde aan de financiering vanuit de VS van Israëls apartheidsregime. Dat laatste is belangrijk want de Verenigde Staten zijn de grootste sponsor van Israëlische schendingen van Palestijnse mensenrechten. Verder vragen we ook het herstel van het Speciaal Comité tegen apartheid van de Verenigde Naties om de Israëlische apartheid te onderzoeken.
Dit zijn heel concrete voorstellen en de reacties op de oproep wereldwijd zijn overweldigend. Zo hebben we de steun van zeven voormalige presidenten uit Latijns-Amerika, twee voormalige Zuid-Afrikaanse presidenten, honderden parlementairen, politieke partijen en solidariteitsgroepen. Als Israël hiermee ongestraft weg komt, schept men een precedent voor andere staten om grondgebieden te annexeren waar ze hun oog op hebben laten vallen.
Wat is uw oproep aan de Belgische en Europese bevolking?
Omar Barghouti. Als er ooit een moment was voor boycot, desinvesteren en sancties tegen het Israëlische onderdrukkingssysteem, dan is het nu. We zullen onze inspanningen verdubbelen om de BDS-beweging voor Palestijnse rechten te ontwikkelen, zodat Israël verantwoordelijk wordt gehouden voor al haar misdaden tegen ons volk. Geen enkele Israëlische wet zal ons recht op zelfbeschikking in ons land of het recht van onze vluchtelingen om terug naar huis te keren uitwissen. Geen enkele extreemrechtse Israëlische regering, met alle blinde steun van xenofobe en fascistische krachten in de Verenigde Staten en Europa, zal ons streven naar vrijheid, rechtvaardigheid en gelijkheid ooit tenietdoen.
Interview afgenomen door Veronique en Fiona (intal).
In België richt de BDS campagne zich tot de Franse verzekeringsreus AXA. AXA is het tweede grootste verzekeringsbedrijf ter wereld, is actief in 57 landen en heeft meer dan 108 miljoen klanten. Ze investeert 7 miljoen dollar in 3 Israëlische banken die voorkomen in de lijst van de Verenigde Naties die betrokken zijn bij de illegale Israëlische bezetting: Bank Leumi, Israeli Discount Bank en Mizrahi Tefahot Bank. intal roept op tot een boycot. Lees meer hier.