Op 24 en 25 juni vindt de volgende NAVO-top plaats in Den Haag. De regeringsleiders zullen elkaar terugzien in een drastisch gewijzigde geopolitieke context, nu de belangrijkste speler binnen de NAVO, Amerika, de begrippen ‘vijand’ en ‘bondgenoot’ herdefinieert in functie van zijn eigen strategische agenda.
Voormalig premier van Nederland en NAVO-baas Mark Rutte rolt alvast de rode loper uit: “The Hague is my hometown”, vertelt hij Donald Trump in een gesprek in het Witte Huis. “I’d love to host you there in the summer and work together to make sure that it will be a splash, a real success, projecting American power on the world stage.” Is dat wat de NAVO hoort te doen? Welk doel dient de NAVO werkelijk en hoe is dat gegroeid?
De NAVO ging nooit alleen over defensie. Het westers militair bondgenootschap werd opgericht in 1949, toen de wereld was verdeeld tussen twee supermachten. Aan de ene kant de VS, met zijn bloeiende economie en kernwapens, en aan de andere kant de Sovjet-Unie, met het grootste leger. De VS kwamen snel in actie om een nieuwe wereldorde te vormen die hun economische belangen beschermde. Daarvoor was de NAVO een belangrijk instrument.
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, werd de NAVO niet opgericht als een “defensieve alliantie” noch om de democratie of de vrede te beschermen. Zo werd de Portugese dictator Salazar met open armen uitgenodigd om lid te worden. Het doel van de NAVO was om het communisme in bedwang te houden en alternatieve economische modellen te blokkeren. De NAVO verdedigde ook Europese koloniale rijken, vooral in Afrika.
Toen de Sovjet-Unie instortte, had de NAVO zich kunnen ontbinden – maar dat gebeurde niet. De NAVO verschoof van anticommunisme naar het beschermen van de wereldwijde dominantie van de VS. Belgische wapenvoorraden en telecommunicatie waren de sleutel tot het doorvoeren van Amerikaanse oorlogen en missies in onder andere Servië (1999), Afghanistan (2001-2021), Libië (2011) en Irak & Syrië (2014), die onmetelijke schade hebben aangericht.